Meer dan 15 jaar behoorde ik tot het gilde van De Leidinggevenden. Ik was De Manager. Of in de ogen van velen: de overbodige Bobo die meer kwaad dan goed doet. Het ultieme nutteloze opgeblazen Ego.
Eerlijk gezegd kan ik mij de aversie tegen Het Management wel voorstellen. De voorbeelden van slecht leiderschap zijn te talrijk. Frauduleus handelen, zelfverrijking, moreel verwerpelijk gedrag. De kranten staan er ook vandaag de dag vol van. Het woord leiderschapscrisis valt geregeld.
Niet geheel onbegrijpelijk dus dat zelfsturing of zelfsturende teams worden gezien als dé oplossing voor deze leiderschapscrisis.
Lichtend voorbeeld op dit gebied is thuiszorgorganisatie Buurtzorg. Eind augustus verscheen bij De Correspondent een artikel van Rutger Bregman over oprichter Jos de Blok. Het artikel kreeg grote bijval op LinkedIn en Twitter.
Jos de Blok wordt zowel nationaal en als internationaal bewierookt – NRC noemde hem “de Hogepriester van de kleinschalige zorg”.
Zijn filosofie (Rutger Bregman noemt hem “één van de belangrijkste denkers van deze tijd”) is simpel: medewerkers zijn intrinsiek gemotiveerde professionals die zélf het beste weten hoe ze hun werk moeten doen. Met andere woorden: deze medewerkers hebben De Manager niet nodig. Zij sturen zichzelf wel. En goed ook. Zijn conclusie: De Manager is overbodig.
Niets mis met deze visie – integendeel. En volgens mij gelukkig ook niet uniek of nieuw.
Ooit was ik niet alleen De Manager, ik had er zelf ook één. Na verloop van tijd begon mij te dagen wat deze Leider nu zo goed maakte. Want goed was hij, vond ik. Uiteindelijk was voor mij de kern van zijn Leiderschap: respect, ruimte en rugdekking. En dat deed mij als medewerker groeien en vliegen. Hij beschouwde mij duidelijk als intrinsiek gemotiveerde professional die zélf het beste wist hoe ik mijn werk moest doen. En dat zonder dat er sprake was van een zelfsturende organisatie.
En deze drie R’en werden ook mijn eigen leidraad als De Manager. En mijn doel werd (en is nog altijd) mijzelf overbodig maken.
Dus nee, Jos de Blok is gelukkig niet uniek. Zoals hij zijn er velen. Grappig vind ik wel dat hij die het hardst roept dat De Manager overbodig is en zichzelf geen Manager wil noemen, als de Beste Manager wordt beschouwd. En uiteindelijk gewoon ook Een Manager is: hij is toch echt De Baas van Buurtzorg. Vraag: hoe had Buurtzorg er uit gezien zonder hem?
Een heel duidelijke leiderschapsfilosofie hebben. En die in praktijk brengen. Dat ben je wat mij betreft toch echt Dé Manager. Dé Leider. Of je nu wilt of niet.
Eentje die respect, ruimte en rugdekking geeft aan de medewerker-zonder-manager.
Barbara van Schaik (ZZPM – zelfstandige-zonder-personeel-en-manager)
Illustratie via Shutterstock licentie